18 sierpnia 1939, trzy tygodnie po zabiciu chłopca, za zgodą Hitlera MSW wydało tajne rozporządzenie powołujące Komitet Rzeszy dla Naukowego Rejestrowania Chorób Dziedzicznych (niem. Reichsausschuss zur wissenschaftlichen Erfassung erb- und anlagebedingter schwerer Leiden), którego celem była rejestracja noworodków uznanych za wadliwe. Na jego czele stanął dr. Karl Brandt, należeli do niego Herbert Linden z MSW i SS-Oberführer Viktor Brack. Personalnie do akceptacji wniosków o zabicie dziecka byli uprawnieni Bouhler i Brandt, ale Bouhler zwykle zostawiał decyzję swoim podwładnym takim jak Brack i SA-Oberführer Werner Blankenburg.
Tego samego dnia Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Rzeszy wydało również okólnik nakazujący by:
akuszerka, która pomagała przy narodzinach dziecka – także w przypadku, gdy wezwano na poród lekarza – składała meldunek we właściwym dla miejsca urodzenia dziecka urzędzie zdrowia (...), jeśli zachodzi podejrzenie, że nowo narodzone dziecko jest dotknięte następującymi ciężkimi wrodzonymi wadami:
- (1) idiotyzm oraz mongolizm (zwłaszcza przypadki związane ze ślepotą i głuchotą),
- (2) małogłowie (nieproporcjonalnie małe wymiary głowy, zwłaszcza części mózgowej czaszki),
- (3) wodogłowie wysokiego bądź zaawansowanego stopnia,
- (4) ułomności wszelkiego rodzaju, a w szczególności brak całych kończyn, ciężkie rozszczepienia głowy i kręgosłupa itd.,
- (5) porażenia włącznie z chorobą Little’a.
(...) Akuszerka otrzymuje za swój nakład pracy rekompensatę w wysokości 2 RM.
Do zarejestrowania zgłoszenia nie była potrzebna zgoda prawnych opiekunów. Wkrótce program rejestracji objął ustawowo wszystkie dzieci poniżej trzeciego roku życia.
Podstawą prawną Akcji T4 była notatka Hitlera wydana w październiku 1939. Co warto podkreślić nie był to formalny dekret mający moc prawną. Nawet w systemie hitlerowskim był nielegalnym upoważnieniem do pozaprawnych działań. Hitler ominął Contiego i jego Ministerstwo Zdrowia, gdzie ktoś mógł podnieść kwestię legalności programu i powierzył go urzędnikom, którym w tej kwestii całkowicie ufał: Bouhlerowi i Brandtowi. Co również warto zauważyć notatka była antydatowana na 1 września, dzień wybuchu wojny, co wyraźnie wskazuje, na okoliczności decyzji.
Berlin, den 1. Sept. 1939
Reichsleiter Bouhler und Dr. med. Brandt sind unter Verantwortung beauftragt, die Befugnisse namentlich zu bestimmender Ärtze so zu erweitern, dass nach menschlichem Ermessen unheilbar Kranken bei kritischer Beurteilung ihres Krankheitszustandes der Gnadentod gewährt werden kann.
A. Hitler
Tłumaczenie na język polski:
Reichsleiter Bouhler i dr med. Brandt są z mojego polecenia odpowiedzialni za rozszerzenie kompetencji lekarzy, którzy zostaną wymienieni z nazwiska tak, żeby osobom według wszelkiego prawdopodobieństwa nieuleczalnie chorym wobec zupełnie krytycznej oceny stanu ich zdrowia można było zapewnić łaskawą śmierć. podpis /-/ A. Hitler”.
Był to jedyny podpisany zbrodniczy rozkaz Hitlera. Jak sam później przyznał "Niemcy nie chcą wiedzieć".
Upoważnienie to nie miało mocy prawnej; taki dekret powinien był zostać podpisany przez Hitlera i Herberta Lindena, wydrukowany na oficjalnym papierze i opublikowany w Reichsgesetzblatt (RGB Dziennik Ustaw Rzeszy). Byli jednak także profesorowie prawa, którzy uważali Fuhrererlass (dekret, który należy uznać za taki, musiałby zostać wydany za pośrednictwem Kancelarii Rzeszy), za prawo właściwe, m in Theodor Maunz. (Ein auf das Originaldokument gesetzter Randvermerk des Reichsjustizministers Franz Gürtner belegt, dass der Befehl 1940 von Bouhler dem Reichsjustizministerium übergeben worden ist.)
W okólniku z 9 października 1939 Departament IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rzeszy, kierowany przez Leonarda Conti, zwrócił się do przedmiotowych szpitali i domów opieki o wyznaczenie niektórych pacjentów za pomocą formularzy rejestracyjnych, które zawierały szczegółowe informacje na temat choroby i zdolności do pracy. W załączonej ulotce określono następujące kryteria:
- Schizofrenia, epilepsja, zapalenie mózgu, demencja, porażenie, choroba Huntingtona, osoby z demencją starczą lub innymi terminalnymi schorzeniami neurologicznymi, jeśli nie mogą lub mogłyby być zajęte tylko pracą mechaniczną.
- Osoby przebywające w azylu od ponad pięciu lat.
- Kryminalny "pacjent umysłowy".
- Ludzie, którzy nie mieli obywatelstwa niemieckiego lub nie byli "Niemcami ani krewnymi".
Zainteresowane instytucje pozostały w niewiedzy na temat tego, że formularze rejestracyjne zostały wykorzystane do sporządzenia wykazu ofiar akcji T4, a jedynie wspomniały o potrzebie planowanej gospodarki.
Formularze rejestracyjne zwrócone odpowiedzialnemu mówcy Herbertowi Lindenowi w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Rzeszy zostały przekazane do centrali T4. Tam po utworzeniu karty indeksowej wykonano kopie każdego szablonu i przesłano do trzech recenzentów. Recenzenci wpisali swoją decyzję w czarnym polu na kopii szablonu z czerwonym "+" za "zabijanie" i niebieskim "-" za "życie". Jeśli rzeczoznawca nie mógł się zdecydować, dostarczył szablonowi "?" I ewentualnie komentarz. Ważnym czynnikiem w ocenie było pytanie, czy pacjent został oceniony jako zdolny i uleczalny.
W centrali T4 wpisy na tak zwanych Meldebögenkopien zostały przeniesione na oryginały i przekazane jednemu z dwóch organów nadzoru w celu podjęcia ostatecznej decyzji. Nadzorcami byli Werner Heyde i dyrektor ministerialny Herbert Linden z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rzeszy, który został zastąpiony po pół roku przez Hermanna Paula Nitsche, od grudnia 1941. Również następca Heyde jako dyrektor medyczny T4. Przełożeni używali tych samych znaków, co poprzedni recenzenci, z wyjątkiem "?". Czterech recenzentów podjęło decyzje bez kontaktu z pacjentem.
Po powrocie do siedziby T4 formularze rejestracyjne oznaczone czerwonym znakiem "+" zostały przekazane wraz z kopiami szefowi Klata, Reinholdowi Vorbergowi. Tam opracowano listy relokacji, które są wysyłane za pośrednictwem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rzeszy do dotkniętych instytucji i eskadr transportowych Krateru, które mają siedzibę w odpowiedzialnym ośrodku zabijania.
Wraz z formularzami rejestracyjnymi do poszczególnych instytucji w celu rejestracji zainteresowanych osób wysłano także drugi arkusz rejestracyjny z pytaniami do samych instytucji, takimi jak rok budowy, wielkość, wyposażenie specjalne, połączenie kolejowe i tym podobne. W ten sposób zdobywano wiedzę na temat odpowiednich instytucji do zabijania.
Na początku akcji centrum było w departament Columbushaus na Potsdamer Platz. 1 grudnia 1939 r. Richard von Hegener wynajął trzy lub cztery biura tego domu dla organizacji Akcji T”. Z tego centralnego biura korzystano co najmniej do kwietnia 1940. Od tego czasu pobliska siedziba główna organizacji Tiergartenstraße 4. W berlińskiej książce adresowej 1941 w Columbushaus był wpis organizacji non-profit Ambulance Transport GmbH.
Ponieważ biuro Fiihrera nie powinno ujawniac przekazania środków, utworzono specjalną administrację parapaństwową, która była formalnie podporządkowana Hauptamtowi II KdF, kierowanemu przez Viktora Bracka, a od kwietnia 1940 r. W willi na berlińskiej ulicy Tiergartenstraße 4 został umieszczony i sfinansowany przez skarbnika Rzeszy NSDAP. Centrala T4 wraz z dyrektorem zarządzającym Dietrichem Allerem została podzielona na następujące zewnętrznie niezależne instytucje:
W dogodnej bliskości berlińskiej dzielnicy rządowej w pożydowskiej willi przy Tiergartenstraße 4 Bouhler zorganizował biuro akcji. Zatrudnionych było tam około 130 osób. Była to siedziba czterech pozornie niemających ze sobą nic wspólnego urzędów. Nazwa każdego z nich ukrywała zasadniczy cel operacji. Administracją zajmował się Victor Brack.
- Państwowa Wspólnota Pracy Rzeszy na Rzecz Zakładów Opiekuńczo-Leczniczych (niem. Reichsarbeitsgemeinschaft Heil- und Pflegeanstalten; RAG) główne biuro operacji; na jego czele został postawiony 37-letni prof. psychiatrii Werner Heyde, a od 1941 prof. psychiatrii Paul Nitsche. Rejestrowanie ofiar w oddziale medycznym pod kierownictwem Wernera Heyde oraz w wydziale administracyjnym, pierwotnie kierowanym przez Gerharda Bohne, od wiosny 1940 r. Przez Friedricha Tillmanna.
- Charytatywne Przedsiębiorstwo Transportu Chorych (niem. Gemeinnützige Krankentransportgesellschaft m. b. H.; Gekrat aka GeKraT) przeniesienie ofiar do tymczasowych lub centrów zabijania pod przewodnictwem Reinholda Vorberga.
- Charytatywana Fundacja Opieki Instytucjonalnej (niem. Gemeinnützige Stiftung für Anstaltspflege) sprawy personalne i finansowe operacji, oficjalnie pracodawca około 400 pracowników T4 u Willy'ego Schneidera do marca 1941 r., Fritz Schmiedel, od lutego 1942 r. Friedrich Lorent.
- Centralne Biuro Rozliczeniowe (niem. Zentralverrechnungsstelle Heil- und Pflegeanstalten, ZVSt) koszty zabijania, obsługa kosztów w instytucjach pod kierownictwem Dietricha Allersa i jako przedstawiciel Hansa-Joachima Beckera.
Do selekcji ofiar wyznaczono 40 "Gutachter", którzy powinni decydować na podstawie opisu pacjenta w formularzach rejestracyjnych o ich losie. Oceny tych dokonano wyłącznie na podstawie akt.
Na spotkaniu 9 października 1939 liczbę kwalifikujących się pacjentów określono na około 70 000. Celem było wyeliminowanie nieuleczalnych chorób dziedzicznych przy jednoczesnym zmniejszeniu kosztów opieki instytucjonalnej. Szef Reichskriminalamt w głównym urzędzie ds. Bezpieczeństwa Rzeszy, Arthur Nebe, został poproszony o znalezienie odpowiedniej metody zabijania. Jego kolega i kierownik działu chemiczno-fizycznego w Kriminaltechnischen Institut, Albert Widmann, zasugerował zastosowanie tlenku węgla (CO).
Odpowiedzialni urzędnicy w tym Dr Herbert Linden, który miał udział w zabijaniu dzieci; Dr Ernst-Robert Grawitz, główny lekarz SS i August Becker, chemik SS. Wskazani przez Hitlera urzędnicy wybierali lekarzy którzy mieli wykonać operacyjna cześć programu. Dobierano ich wg kryteriów politycznych: wszyscy byli zagorzałymi nazistami popierającymi radykalną eugenikę. Byli tam lekarze którzy dowiedli lojalności angażując się w program zabijania dzieci tacy jak Unger, Heinze i Hermann Pfannmüller. Większość z nich to psychiatrzy. np prof Carl Schneider z Heidelberg, prof Max de Crinis z Berlina i prof Paul Nitsche z Sonnenstein.
Od wiosny 1940 funkcjonariusze SS i personel ośrodków T4 był opłacany z centralnego biura na Tiergartenstraße 4. SS i policja z SS-Sonderkommando Lange odpowiedzialni za zabicie większości pacjentów z przyłączonych terenów, od pażdziernika 1939 otrzymywali wynagrodzenie jako policja pod zarządem administracji nowoutworzonego dystryktu Kraju Warty. Program eksterminacji zarówno w Niemczech i Polsce był pod nadzorem Himmlera.
W 1943 ze względu na rosnące zagrożenie bombardowaniem przeniesiono centralę operacji do uznanego za bezpieczny zamku Hartheim w Austrii.